Choroba Perthesa (martwica Legg-Calve-Waldenstrom-Perthesa, Coxa plana, Osteochondrosis coxae iuvenilis) jest idiopatyczną młodzieńczą, niedokrwienną martwicą głowy kości udowej. Jest to samoistnie przemijające schorzenie biodra dziecięcego, charakteryzujące się czasowym obumarciem głowy i szyjki kości udowej (martwicą). Choroba Perthesa występuje 4-5 razy częściej u chłopców, głównie w wieku 3-14 lat przy czym objawy najczęściej pojawiają się między 5 a 8 rokiem życia. Najczęściej dotyczy jednego biodra chociaż w 10-20% przypadków występuje obustronnie.

Choroba Perthesa jest najcięższą z tak zwanych jałowych martwic kości i tylko wczesne jej rozpoznanie i specjalistyczne leczenie mogą doprowadzić do wyleczenia i zmniejszenia ryzyka powikłań. Nieleczona choroba prowadzi do ograniczenia ruchów biodra i zmian zwyrodnieniowych.

 

                Pierwsze objawy nie są charakterystyczne. Dzieci skarżą się na utykanie podczas chodzenia i ból zlokalizowany w przedniej części uda lub w kolanie. Występuje ograniczenie ruchów biodra, zwłaszcza odwiedzenia i rotacji wewnętrznej. W przypadkach bardziej zaawansowanych może wystąpić przykurcz w stawie biodrowym. W badaniu radiologicznym konwencjonalnym w najwcześniejszej fazie choroby czasami nie stwierdza się żadnych zmian radiologicznych. W razie utrzymujących się objawów w rozpoznawaniu pomocne mogą się okazać takie badania, jak scyntygrafia, magnetyczny rezonans jądrowy (MRI). MRI pozwala nie tylko na wczesne rozpoznanie martwicy głowy, lecz również ukazuje zmiany w chrząstce stawowej głowy kości udowej.

                Czynniki sprzyjające zachorowaniu:

* przebyta dysplazja stawu biodrowego w niemowlęctwie

* stosowanie leków sterydowych

* nadwaga

* szybki wzrost organizmu w okresie dojrzewania

* płeć męska

* wiek między 5 a 8 rokiem życia

                Ze względu na  niewyjaśnioną dotąd etiologię choroby Perthesa leczona jest ona objawowo – usuwane są jej skutki, a nie przyczyna. Rozpoczynając leczenie, trudno jest stwierdzić, jaki będzie wynik końcowy. Uważa się bowiem, że im dziecko jest starsze, tym prognozy są gorsze. Stosowana terapia jest uwarunkowana wiekiem dziecka oraz okresem choroby. Wieloletnie obserwacje umożliwiły powstanie głównych założeń dotyczących sposobu jej leczenia. Trwa ono ok. 2-3 lata – w tym czasie powinno dojść do całkowitej przebudowy głowy kości udowej. Leczenie jest zazwyczajczaj zachowawcze, a zasadniczym jego

celem jest niedopuszczenie do  zniekształcenia głowy kości udowej, jak również zapobieganie rozwojowi przykurczy i zmniejszeniu masy mięśniowej. Ze względu na przebudowę tkanki kostnej, do której dochodzi w czasie rozwoju choroby, i wytwarzanie się nowej, bardzo wrażliwej na ucisk i podatnej na zniekształcenia tkanki kostnej ważna jest redukcja sił kompresyjnych działających

na staw biodrowy. W przypadku braku efektów leczenia zachowawczego lub przy trwałych zmianach w obrębie stawu biodrowego zachodzi konieczność przeprowadzenia zabiegu operacyjnego.

Rehabilitacja ma na celu zapobiegać zniekształceniom głowy kości udowej, przykurczom oraz zanikom mięśniowym. W tym celu stosuje się przede wszystkim leczenie ułożeniowe : zgięcie , odwiedzenie, rotacja zewnętrzna uda, jak również wyciągu np. kamaszkowego, ponadto wykorzystanie gipsu lub aparatu ortopedycznego, a także ćw.bierne, czynne w odciążeniu ,w wodzie oraz zabiegi fizykalne.