Diagnostyka uszkodzeń struktur krążka międzykręgowego oraz ucisku na nerw kulszowy

 

Postępowanie diagnostyczne ma na celu ustalenie przyczyny wywołującej dolegliwości bólowe. Oparte jest na przeprowadzeniu badania podmiotowego w wyniku, którego pozyskiwane są informacje o charakterystycznych objawach. Przeprowadzeniu badania przedmiotowego i ewentualnym wykonaniu badania RTG, MRI lub EMG.

Każde postępowanie diagnostyczne rozpoczyna się od wywiadu podczas którego lekarz otrzymuje informację od pacjenta na temat jego problemu. Lekarz dopytuje o wiek pacjenta, charakter dolegliwości bólowych, miejsce ich występowania, czas ich trwania, o występowanie zaburzeń czucia powierzchownego, o występowanie parestezji, występowanie urazów mechanicznych w przeszłości, przebyte choroby, choroby współistniejące, stopień nasilenia objawów podczas wykonywanie czynności dnia codziennego, sposoby leczenia,  zażywane leki. Na podstawie uzyskanych informacji stawia wstępną diagnozę, którą potwierdza za pocą badania przedmiotowego.

Niezwykle ważnym narzędziem w rozpoznawaniu rwy kulszowej są testy kliniczne pozwalające różnicować dolegliwości bólowe. Umiejętność ich wykonania oraz prawidłowy dobór w dużym stopniu ułatwia postawienia prawidłowej diagnozy. W literaturze można znaleźć wiele testów funkcjonalnych. Testy pozwalające wykryć rwę kulszową to na przykład:

-  Objaw Lasegue’a (test SLR) wskazujący na podrażnienie korzenia nerwu. Pozycja wyjściowa pacjenta to leżenie tyłem. Wykonanie testu polega na wolnym unoszeniu wyprostowanej kończyny dolnej przez pacjenta do chwili pojawienia się dolegliwości bólowych. Występowanie ostrego bólu w kończynie dolnej i krzyżu wskazuje na podrażnienie nerwu spowodowane przepukliną krążka międzykręgowego. O dodatnim objawie Lasegue’a mówi się gdy występujący ból krzyża błyskawicznie przenoszący się do kończyny dolnej po stronie podrażnionej przy uniesieniu kończyny do 60 stopni. 

- Objaw Lasegue’a – Moutauda - Martina czyli skrzyżowany objaw Lasegue’a świadczący o podrażnieniu korzenia nerwowego. Pozycja wyjściowa pacjenta to leżenie tyłem. Test polega na podniesieniu przez badającego wyprostowanej kończyny dolnej po stronie nie objętej dolegliwościami bólowymi. W sytuacji wypadnięcia dysku i drażnienia korzenia nerwowego na wskutek uniesienia kończyny dolnej zdrowej, dojść może do przeniesienia ruchu na segment kręgowy objęty zaburzeniem czego efektem będzie pojawienie się rwy kulszowej po stronie chorej. 

- Różnicujący test Lasegue’a pozwala odróżnić rwę kulszową od patologii stawu biodrowego. Pozycja wyjściowa pacjenta leżenie tyłem. Wykonanie polega na uniesienie kończyny dolnej do momentu wystąpienia bólu w celu zlokalizowania zakresu zgięcia przy którym ból nie występuje. Po określeniu granicy bólu ponawia się test unosząc kończynę do granicy bólu a następnie wykonuję się zgięcie w stawie kolanowym. O rwie kulszowej mówimy gdy ból się zmniejszy lub ustąpi całkowicie. O patologii stawu biodrowego gdy ból podczas zgięcia stawu kolanowego się nasili lub pozostanie taki sam.

- Test Bragarda ( Goldflama) wykonuje się w momencie stwierdzenia dodatniego objawu Lasegue’a. Wykonanie polega na wolnym unoszeniu kończyny dolnej chorej do momentu wystąpienia dolegliwości bólowych a następnie opuszczeniu jej do takiego poziomu, w którym ból przestaje występować. Kolejnym etapem jest silny bierny wyprost grzbietowy stopy. Pojawienie się bólu w momencie wyprostu świadczy o ucisku korzeni nerwowych, brak bólu o innej przyczynie zaburzenia.

- Objaw Bonneta (mięśnia gruszkowatego) pozwala zdiagnozować rwę kulszową spowodowaną uciskiem mięśnia gruszkowatego na nerw kulszowy. Pozycja wyjściowa pacjenta leżenie tyłem. Diagnozę dokonuję się poprzez przywiedzeni i rotację wewnętrzną  zgiętej kończyny dolnej w stawie biodrowym i kolanowym. W wyniku napięcia nerwu kulszowego sąsiadującego z mięśniem gruszkowatym dochodzi do nasilenia się dolegliwości bólowych co świadczy o wywoływaniu rwy kulszowej przez mięsień gruszkowaty.

- Test Kerniga pozwala potwierdzić podrażnienie nerwu kulszowego. Pozycja wyjściowa pacjenta leżenie tyłem. Pacjent wykonuje zgięcie kończyny dolnej w stawie biodrowym i kolanowym. Następnie terapeuta wyprostowuje biernie staw kolanowy pacjenta. W kolejnej fazie pacjent sam prostuje staw kolanowy. Ból występujący podczas biernego jak i czynnego wyprostu stawu kolanowego świadczy o ucisku jądra miażdżystego na nerw kulszowy.

RTG to najczęściej wykonywane badanie diagnostyczne rwy kulszowej. Polega na wykonaniu zdjęcia na podstawie którego na wysokości uszkodzenia krążka międzykręgowego ocenia się zwężenie przestrzeni międzykręgowej. Na zdjęciu widoczne są także osteofity i inne zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. 

MRI – rezonans magnetyczny, który stwarza możliwość wykrycia zmiany degeneracyjnej krążka, określenia kierunku wypadnięcia oraz ucisku korzenia. Jest badaniem pozwalającym rozważyć możliwość wykonania zabiegu operacyjnego usunięcia uszkodzonego krążka międzykręgowego. 

EMG – elektromiografia, dzięki której możliwe jest zlokalizowanie obszarów odnerwienia mięśni, które nastąpiło w wyniku ucisku na nerw zaopatrujący dany mięsień .