Ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa i jego biomechanika

 

Ogólne funkcjonowanie kręgosłupa i aparatu ruchu jest zdeterminowane regułami mechaniki. Kręgosłup układa się od przodu do tyłu w łuki. Składa się ze stawów, których ruchomość jest określona przez więzadła, mięśnie oraz płaszczyzny stawowe. Struktury te funkcjonują pod obciążeniem według odpowiedniego wzorca dostosowanego do całej reszty aparatu ruchu.

 

     Odcinek lędźwiowy stanowi część kręgosłupa pomiędzy klatką piersiową a odcinkiem krzyżowym i miednicą . Wraz z otaczającymi go mięśniami i tkankami odcinek lędźwiowy stanowi strukturę zwaną kręgosłupem lędźwiowym.

W ujęciu biomechanicznym odcinek lędźwiowy pełni następujące funkcje:

- stwarza usztywnienie osiowe dla brzusznej części tułowia

- oddziela klatkę piersiową od miednicy

- umożliwia wykonywanie pewnych ruchów pomiędzy miednicą a klatką piersiową

Komponenty odcinka lędźwiowego zbudowane są tak aby uczestniczyć w zaistnieniu jednej lub kilku z wymienionych funkcji. Aby zrozumieć prawidłowości  anatomiczne należy poznać jego funkcję oraz efekty wywołane przez różne patologie elementów tego odcinka.

 

        Bardzo ważnym elementem jest sztywność osiowa, którą można rozumieć w ujęciu biomechanicznym jako oporność na zginanie bądź ucisk. Właściwość ta to podstawa do zachowania przez człowieka wyprostowanej postawy w polu grawitacyjnym. Odcinek lędźwiowy zawdzięcza istnienie tej cechy budowie większości z kości uformowanych z kręgów lędźwiowych ponumerowanych od góry ( L1 ) do dołu  (L5)

 

Wyniki dostępnych badań wskazują, że głównymi źródłami  przewlekłych dolegliwości okolicy lędźwiowej są : staw krzyżowo- biodrowy,stawy międzywyrostkowe i krążki międzykręgowe. Ból stawu międzywyrostkowego obejmuje  ok 10-15% pacjentów. Małe złamania i naderwania torebki stawowej są najbardziej prawdopodobnymi uszkodzeniami u pacjentów urazowych. Ból dyskogenny spowodowany wewnętrznym rozerwaniem krążka międzykręgowego występuje u 40% pacjentów. Taki stan można zdiagnozować za pomocą tomografii komputerowej. Jedną z przyczyn wewnętrznego rozerwania krążka międzykręgowego, jak wskazują badania są złamania zmęczeniowe płytki granicznej kręgu.

 

Jeśli chodzi o rodzaje bólu kręgosłupa i jego przyczyny to najczęściej stosujemy następujący podział:

 

Ból somatyczny

Somatyczny ból jest bólem, który jest skutkiem szkodliwego pobudzania jednego z komponentów układu kostnoszkieletowego ciała. Podstawową cechą jest to, że powstaje w wyniku pobudzania zakończeń nerwu w kości, wiązadle, stawie albo mięśniu.

 

Ból przeniesiony (referred pain).

Ból przeniesiony jest bólem odczuwanym regonie unerwionym przez nerwy inny niż ten zaopatrujący faktyczne źródło bólu. Jako taki, ból przeniesiony może zostać spostrzeżony w obszarach stosunkowo odległych od źródła bólu, ale często rozróżnienie jest rozmazane jeśli regiony miejscowego bólu i bólu przeniesionego sąsiadują ze sobą. Znajomość unerwienia poszczególnych regionów, pozwala jednak dokonać rozróżnienia. Przykładem jest ból kręgosłupa związany z bólem w pośladku. W tym przypadku, ból kręgosłupa wydaje się promieniować do pośladka, ale, chociaż region lędźwiowo-krzyżowy i pośladek zaopatrzone są przez podobne segmentarne unerwienie (L4, L5, SI), odcinek lędźwiowy jest unerwiony przez grzbietowe gałęzie tych nerwów, podczas gdy głębokie tkanki pośladka są unerwione przez ich brzuszne gałęzie. Klinicznie, cechami charakterystycznymi somatycznego przeniesionego bólu jest to iż odczuwany jest głęboko, jest rozproszony, trudny do zlokalizowania i tępy.

 

Radikulopatia jest neurologicznym stanem, w którym przewodzenie jest zablokowane w aksonach nerwu rdzeniowego albo jego korzeniach. Blok przewodzenia w czuciowych aksonach wywołuje zdrętwienie; blok przewodzenia w aksonach motoneuronów wywołuje osłabienie siły mięśniowej. Radikulopatia może zostać spowodowana przez ucisk albo ischemię aksonów. Ważne jest to , że radikulopatia nie powoduje bólu. Jawnie, to jest stan neurologicznej utraty.

 

Ból korzeniowy (radicular pain).

Ból korzeniowy jest bólem, który powstaje w wyniku podrażnienia nerwu rdzeniowego albo jego korzeni. Może on być związany z radikulopatią. Może także wystąpić bez radikulopatii jak również radikulopatia może przebiegać bez bólu korzeniowego. Kiedyś wierzono że ból korzeniowy był spowodowany uciskiem korzeni nerwu.

Nie ma żadnego fizjologicznego dowodu, na to że stały, głęboki, tępy ból w kończynie dolnej, bierze się z podrażnienie korzenia nerwu. Ten drugi typ ma charakter somatycznego przeniesionego bólu i nie ma żadnego usprawiedliwienia dla fałszywie przedstawiania go jako "rwa kulszowa", albo dla wnioskowania, że bierze się on z podrażnienia korzenia nerwu. W rzeczywistości, w badaniach klinicznych zostało oszacowane, że mniej niż 30% a być może 5% lub nawet 1%, przypadków bólów kręgosłupa jest związany podrażnieniem korzenia nerwowego poprzez przepuklinę krążka. Ból kręgosłupa i rwa kulszowa nie są synonimami. Ból korzeniowy jest odczuwany w kończynie dolnej, nie w odcinku lędźwiowym. Ból kręgosłupa i somatyczny przeniesiony ból, nie mogą być przypisywane przepuklinie krążka albo podrażnieniu korzenia nerwu.