Zespół stożka rotatorów

 

 

 

Czym jest stożek rotatorów?

 

            Stożek rotatorów składa się ze ścięgien mięśni nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego, obłego mniejszego i podłopatkowego. Brzuśce wymienionych mięśni mają swój początek w obrębie łopatki. Następnie zmieniając się w ścięgna przyczepiają się w okolicy wyniosłości głowy kości ramiennej zwanej fachowo guzkiem większym. Mięśnie te współpracując ze sobą tworzą mocną stabilizację dla stawu ramiennego. Silnie utrzymują głowę kości ramiennej w panewce, zapobiegając jej podwichnięciom i zwichnięciom. Odpowiedzialne są także za ruchomość kończyny górnej. Uczestniczą w zgięciu kończyny górnej do góry, ruchach rotacji oraz przywodzenia czy odwodzenia. Najistotniejszym ruchem analizowanym w tym tekście, jest jednak ruch ramienia do rotacji wewnętrznej. 

 

Przyczyny:

 

            Uszkodzenie stożka rotatorów możne być nagłe, spowodowane urazem lub postępujące w wyniku przeciążeń mięśni. W pierwszym przypadku grupę pacjentów stanowią zazwyczaj osoby młode, czynnie uprawiające sport. Uraz może być wywołany nagłym upadkiem na wyprostowaną kończynę górną któremu towarzyszyć może złamanie w obrębie kości ramienia czy obojczyka. Także nagłe szarpnięcie kończyny w płaszczyźnie horyzontalnej ze zrotowaną ręką do wewnątrz może spowodować uszkodzenie stożka. W obydwu tych przypadkach dochodzi do maksymalnego rozciągnięcia mięśnia, które może skończyć się naderwaniem lub przerwaniem przyczepów ścięgnistych. Wtedy ból pojawia się od razu, pacjent wyraźnie czuje, że doszło do uszkodzenia więc kieruje się od razu do lekarza. 

 

Drugą grupę pacjentów stanowią ci, u których uszkodzenia rozwijają się latami. Są to zwykle osoby po 40 roku życia, wykonujące systematycznie prace związane z rotowaniem kończyny górnej do wewnątrz np. rolnicy którzy zbierają owoce czy grabią, mechanicy, sprzątaczki…. Szczególnie narażeni są ci, którzy ruchy rotacji do środka wykonują na wysokości klatki piersiowej, ponieważ wtedy dla mięśni wytwarzana jest najdłuższa dźwignia do działania. Dodatkowy ciężar trzymany w ręce zmusza mięśnie do jeszcze większej pracy. Długotrwałe przeciążenia powodują powstawanie mikrourazów, w tym przerywania przyczepów i powstawania zwyrodnień takich jak zwapnienia. Objawy w tym przypadku nie muszą występować od razu, ponieważ mięsień jest tkanką podatną na rozciąganie i dostosowywanie się do zmiennych warunków pracy. Dlatego zwykle pojawiające się dolegliwości są już skutkiem sporych uszkodzeń. Niestety tkanka permanentnie przeciążana jest pozbawiona odpowiedniej podaży składników odżywczych dostarczanych z krwią. Zakłócenie mikrokrążenia wywołane jest z kolei faktem, że mięsień przeciążany nie jest odpowiednio wzmacniany i rozciągany. Brak treningu wpływa negatywnie na odżywienie tkanki mięśniowej, powstają punkty mięśniowo-powięziowe a proces regeneracji jest utrudniony. Także pacjenci z chorobą zwyrodnieniową stawu ramiennego często skarżą się na objawy pochodzące ze stożka rotatorów. W wyniku bólu odciążają chorą kończynę, ograniczają jej funkcję czyli unikają ruchów bolesnych. Mięśnie zostają osłabione i jeszcze bardziej podatne na mikrourazy. Objawy stożka występują także u osób z zespołem cieśni podbarkowej. W wyniku osłabienia mięśni głowa kości ramiennej „podnosi” się go góry zakleszczając ścięgna przebiegające między nią a wyrostkiem barkowym łopatki. Do maksymalnie skrajnej reakcji dochodzi wtedy przy zgięciu ramienia i jego rotacji wewnętrznej, kiedy guzek kości ramiennej zwiększa docisk na ścięgna, generując spore dolegliwości bólowe.

 

Objawy:

 

Z wywiadu oprócz klasycznego bólu w obrębie stawu ramiennego, wymieniany jest też ból promieniujący do ramienia czy przedramienia. Czasami pojawiają się bóle nocne nasilające się gdy pacjent śpi na kończynie chorej. Oprócz tego pacjenci mają problem z podnoszeniem ciężkich przedmiotów przed sobą, by położyć je wyżej – powyżej poziomu klatki piersiowej. Także w sytuacji odwrotnej: zdjęcie czegoś cięższego z półki i odstawienie na niższy poziom jest dość bolesne. Poza tym problem stanowi odkręcenie butelki czy słoika, nalanie wody z czajnika do szklanki – czynności te są szczególnie trudne w siadzie, łatwiej je wykonać w pozycji stojącej – gdy ramię nie jest w tak dużym zgięciu i mięśnie nie są w maksymalnym rozciągnięciu. Pacjenci ogólnie uskarżają się także na osłabienie mięśni kończyny górnej, ciężko jest im ją unieść bokiem ponad poziom – w wyniku osłabienia siły mięśniowej, bądź ruch ten wywołuje ból. 

 

Leczenie:

 

            Po dokładnej diagnostyce, która oparta jest na szczegółowym wywiadzie oraz serii testów funkcjonalnych można rozpocząć leczenie fizjoterapeutyczne. W klinice fizjoterapeuci dodatkowo u pacjentów z podejrzeniem zespołu stożka rotatorów wykonują badanie USG na potrzeby leczenia, by sprawdzić jak bardzo ścięgna w obrębie stawu ramiennego są uszkodzone. Fizjoterapia opiera się głównie na tym co pacjentowi najbardziej przeszkadza. Zwykle niweluje się ból serią zabiegów fizykoterapeutycznych, takich jak jonoforezą z dodatkiem leków przeciwbólowych, laseroterapią czy ultradźwiękami. Bardzo dobre skutki przynosi terapia głęboką oscylacją, która poprawia mikrokrążenie w obrębie pola zabiegowego nawet do stu razy ( terapia tym urządzeniem jest dostęna w niewielu ośrodkach w Polsce w tym w Pienińskiej Uzdrowiskowej Klinice Rehabilitacji i Leczenia Bólu w Szczawnicy). Szybsze dotlenienie i odżywienie tkanek przyspiesza regenerację. Najważniejsze jednak jest prawidłowe poprowadzenie terapii. Niezmiernie istotne jest to, by sprawdzić w jak dużym stopniu pacjent ma problem w funkcjonowaniu na co dzień. Odpowiednie techniki manualne pozwalają na rozluźnienie zajętych mięśni, następnie na wypracowanie prawidłowych wzorców ruchowych które nie będą kompensowane przez inne mięśnie. Jeżeli siła mięśniowa jest osłabiona, staramy się ją na nowo wypracować, jeśli mięsień zajęty jest tak bardzo że niemożliwa jest jego praca koncentryczna, zaczynamy od próby wzmacniania ekscentrycznego. To jak należy ćwiczyć by siłę wypracować pokazujemy zawsze na treningach medycznych czy terapii, nadzorując i instruując pacjenta jak prawidłowo powinien wykonywać ćwiczenia w domu. Instruujemy także jak poprawnie funkcjonować: niwelować nieprawidłowe nawyki ruchowe, pracować ergonomicznie. Jest to bardzo istotne ponieważ powrót do jak najlepszego stanu zależy tak naprawdę od samego pacjenta i tego jak dużo uwagi będzie poświęcał swojemu zdrowiu. 

 

Wszystkie zabiegi fizykoterapeutyczne potrzebne do leczenia tego schorzenia są dostęne w naszej Klinice. Serdecznie zapraszamy.