Zespół mięśnia gruszkowatego.

 

Rwa kulszowa bez uchwytnej przyczyny w kręgosłupie lędźwiowym nazywana jest

zespołem mięśnia gruszkowatego. Z tym że przyczyna kręgosłupowa musi być wykluczona. Zespół

mięśnia gruszkowatego wiąże się ze wzrostem napięcia na bocznej jednej trzeciej przyczepu

mięśnia. Ogólne założenie wiąże się z tezą iż dysfunkcja mięśnia gruszkowatego ma związek z

oddziaływaniem mięśniowo – powięziowym na nerw kulszowy w obrębie otworu kulszowego.

Neuropatia i uwięźnięcie w otworze kulszowym mięśnia gruszkowatego spowodowana jest tym iż

staje się on bardziej „spuchnięty” i „bagnisty”.

 

Wśród dwóch hipotez opisujących przyczyny powstawania zespołu mięśnia gruszkowatego

wyróżnia się tą związaną ze wzrostem napięcia mięśnia gruszkowatego, oraz tą związaną ze

spadkiem napięcia tego mięśnia oraz z jego wydłużeniem.

 

Moment w którym kość udowa jest w niedużym zgięciu, rotacji wewnętrznej i przywiedzeniu

spowoduje obciążenie przyczepu mięśnia – niczym litera j oraz nadmierne jego rozciągnięcie. Aby

zdiagnozować obniżenie napięcia mięśnia należy przeprowadzić badanie palpacyjne w otworze

kulszowym oraz testując osłabienie siły tego mięśnia oporowo. Objawy mogą być podobne do

objawów podrażnienia nerwu kulszowego oraz w konsekwencji spowodować przednią

niestabilność stawu krzyżowo-biodrowego.

Prawidłowe funkcjonowanie wrzecionek mięśniowych i przywrócenie prawidłowego

napięcia mięśnia jak i jego właściwej długości można uzyskać stosując procedurę SOTO – technikę

rozciągającą. Rozciąganie mięśnia powinniśmy powtórzyć 2 – 3 razy przez 10 sekund.

 

Dla zespołu mięśnia gruszkowatego stosuje się odpowiednio trzy testy:

1. Pozycja leżąca na plecach. Po zajętej stronie stopa leży w rotacji zewnętrznej – minimum 45

stopni.

2. Pozycja leżąca na brzuchu. Kolano zgięte 90 stopni. W momencie sprawdzania ruchomości

biodra trzymamy kostkę pacjenta. Wykonujemy rotację wewnętrzną biodra i stabilizujemy

miednicę na kości krzyżowej. Test jest dodatni w momencie gdy pojawia się ból lub gdy

występuje ograniczenie ruchomości. Prawidłowa ruchomość to około 30 stopni. Test należy wykonać dla porównania na obydwóch stronach.

3. Sprawdzenie napięcia i prowokacji bólowej przy użyciu palpacji.

 

Do powstania zespołu mięśnia gruszkowatego może przyczynić się także słaba aktywność

mięśni pośladkowych. Mięśnie pośladkowe spełniają ważną rolę w wyproście biodra oraz

wspomagają mięsień gruszkowaty w wykonywaniu rotacji zewnętrznej. Osłabienie mięśni

pośladkowych powoduje nadmierne napięcie mięśnia: biodrowo – lędźwiowego, prostego uda,

kulszowo – goleniowego, przywodziciela długiego oraz gruszkowatego.

W tym momencie mięsień gruszkowaty wykonuje nie swoją funkcję.

Aktywność w pozycji siedzącej i związana z nią nadmierna praca nóg tj. jazda na rowerze

czy wioślarstwo mogą sprzyjać urazom przeciążeniowym w mięśniu gruszkowatym.

Jeśli mięsień gruszkowaty jest nadmiernie przerośnięty tj. minimum 40% powoduje to ucisk na

nerw kulszowy. Odwodziciele nie pracują wówczas prawidłowo i przeciążenia zostają przeniesione

na mięsień gruszkowaty.

 

Oprócz ucisku na nerw kulszowy zwiększone napięcie mięśnia gruszkowatego może

spowodować także ucisk na nerw sromowy. Może pojawić się mrowienie, odrętwienie w pachwinie

i okolicy krocza, a także ewentualne przypadki nietrzymania moczu i stolca.

Pojawiający się zespół napięcia mięśnia gruszkowatego spowodowany osłabieniem

odwodzicieli i skróceniem przywodzicieli można efektywnie leczyć rozciągając i wzmacniając

opisane grupy mięśniowe. Ćwiczenia wzmacniające powinny obejmować mięsień pośladkowy

mniejszy. Zespół mięśnia gruszkowatego może być spowodowany także hypomobilnością stawu

krzyżowo – biodrowego.