Historia rozwoju badania i leczenia manualnego

 

 

Stosowanie badania i leczenia manualnego, czyli badania i leczenia kręgosłupa przy pomocy rąk lekarza lub terapeuty, było już znane w starożytności. Podobnie jak wiele dziedzin współczesnej medycyny, powyższy sposób leczenia wywodzi się z medycyny ludowej, w której „nastawianie kręgów" czy „nastawianie kości" było powszechnie stosowane. Niestety, nieco odmiennie niż np. zielarstwo, które dało początek współczesnej farmakologii. Dopiero w XIX wieku tą metodą zainteresowali się niemal równolegle dwaj Amerykanie, Still i Palmer. Działając przez wiele lat na terenie Stanów Zjednoczonych, rozwinęli badanie i leczenie manualne jako dziedzinę postępowania leczniczego. Stworzyli także podstawy szkolenia specjalistów w tej dziedzinie. Największy rozgłos przyniosło im powołanie systemu szkół medycznych, Still szkół osteopatii, a Palmer, a następnie jego syn, chiropraktyki.
 

    Doświadczenia obu tych kierunków posłużyły w ostatnich dziesięcioleciach niektórym ośrodkom medycyny w Europie do stworzenia naukowych, akademickich podstaw medycznych tej wiedzy. Na tej bazie w wielu krajach Europy Zachodniej i Środkowej, a także w Australii i Azji, powstała i rozwinęła się dziedzina medycyny nazwana medycyną manualną. Do Polski wiedza na temat leczenia manualnego, podobnie jak to miało miejsce w innych krajach Europy, docierała z różnych, między innymi wymienionych wyżej, źródeł. Stąd spotykana różnorodność metod postępowania, a także różne poglądy co do istoty samych zaburzeń w kręgosłupie, będących przyczyną bólów i celem zabiegów manualnych. Z tej też przyczyny techniki typowo chiroterapeutyczne są bardziej rozpowszechnione w środowisku pozalekarskim, zaś doświadczenia osteopatów w medycynie akademickiej wśród lekarzy wyszkolonych w terapii manualnej. Naukowe podstawy diagnostyki i leczenia manualnego, jak i system szkolenia lekarzy w Polsce, został wprowadzony dzięki zaangażowaniu i osobistemu udziałowi profesora Karela Lewita z Pragi.
 

     Zgodnie bowiem z aktualnymi, nowoczesnymi poglądami, badanie i leczenie manualne przynosi najlepsze efekty, kiedy stanowi jeszcze jeden element w arsenale metod leczniczych doświadczonego terapeuty. Badanie i leczenie manualne włączone do praktyki i wykorzystywane w ramach posiadanej specjalności lekarskiej poszerza wybitnie możliwości diagnostyki chorób narządu ruchu i ich efektywnego leczenia. Nie może być tym samym traktowane jako monoterapia, jedyny „sposób na wszystko" .
 

    Odrębnym zagadnieniem etycznym i prawnym jest wykonywanie zabiegów manualnych przez osoby nie związane ze środowiskiem medycznym. Istnieje bowiem krąg osób zupełnie spoza medycyny, które dysponując doświadczeniem i pewną praktyczną wiedzą, działają jako kręgarze, na tych samych zasadach jak znachorzy w innych dziedzinach leczenia. Ich działalność jest źródłem szczególnie nieprzychylnych osądów w świecie lekarskim, przy czym, niestety, często zła opinia o kręgarzach jest automatycznie przenoszona na całą metodę leczniczą. Nie bez znaczenia jest tu także aspekt prawny i prawne konsekwencje grożące osobom nieuprawnionym do leczenia, a podejmującym takie próby (bywa, że z tragicznymi rezultatami). Trzeba jednak stwierdzić, że w środowisku lekarskim występuje niewielka znajomość zagadnień medycyny manualnej. Stąd często krytyczne lub niesprawiedliwe osądy zarówno samej metody jak i osób zajmujących się leczeniem manualnym.