Bóle głowy: pochodzenia szyjnego, napięciowy ból głowy, migrena

 

Istnieje wiele rodzajów bólów głowy, różnią się miedzy sobą nasileniem, czasem trwania czy objawami towarzyszącymi.  Najczęściej jednak spotkać się można z bólami wywodzącymi się z odcinka szyjnego (zarówno z problemem stawowym na poziomach Co/C1/C2 jak i mięśniowym), bólami o charakterze napięciowym i migrenami.  Osoby u których problem diagnozuje się na poziomie górnego szyjnego odcinka kręgosłupa i stawów głowy, często mają problemy z jednostronnym bólem głowy promieniującym aż do czoła. Jednostronnie – bo zwykle dotyczy zaburzenia gry stawowej  w wyniku stanu zapalnego lub przykurczu torebki stawowej tylko z jednej strony. Oprócz bólu głowy objawem w takim przypadku jest także nasilenie dolegliwości przy próbie wykonania skrętu głowy w stronę zajętą stanem chorobowym. Bywa jednak że obydwie strony są zajęte, więc objawy także będą obustronne. Na pytanie w czym jest problem, pacjent zazwyczaj udziela odpowiedzi typu: boli mnie głowa, mam uczucie chełmu na głowie, uczucie drętwienia do ucha, wydaje mi się że „pływam” ale nie mam zawrotów głowy, nie mogę skręcić głową. Ból prawie zawsze jednostronny, może się zmieniać w zakresie intensywności, ciągnący od tyłu do przodu, nad uchem do czoła. Czasami ból jest tylko lokalny występuje tam, gdzie są stawy głowy. Jak boli? Gdy pacjent rusza głową – jest bólem kłującym, w spoczynku ból jest tępy. Typowe dla niego jest to, że narasta i stopniowo maleje. Na pytanie co zmniejsza lub zwiększa dolegliwości, pacjenci nie do końca potrafią udzielić odpowiedzi. Jeśli nie ma znaczenia pora dnia i nocy – ból jest ciągle- jest to typowe dla schorzeń zajmujących stawy o charakterze zapalnym. Zwykle ból głowy tego pochodzenia dotyczy osób od 50roku życia, związane jest to z powstawaniem zmian zwyrodnieniowych.  Osoby które kwalifikują się do grupy której problem może dotyczyć, to także pacjenci którzy biorą kortyzol, po urazie typu „smagnięcie biczem”(wypadki samochodowe), chorujący na nowotwory oraz inne choroby układowe. Osoby z wymienionymi objawami  w naszej klinice poddaje się kompleksowej terapii manualnej. Ma ona na celu „wypompowanie” stanu zapalnego ze stawów górnego odcinka szyjnego kręgosłupa C0/C1/C2, mobilizację tych stawów, poprawę gry stawowej w ich obrębie – zwiększenie ruchomości głowy. Wszystko w oparciu o szczegółową diagnostykę manualną. Środkowy i dolny odcinek szyjny zwykle generują ból w dół nie w górę – promieniujący do szyi czy barków, rzadko do głowy. Ból głowy pochodzenia mięśniowego, zazwyczaj generowany jest z mięśni podpotylicznych – ból kłujący do oka, mięśnia mostkowo-sutkowo-obojczykowego  - promieniujący w okolice żuchwy i skroni, trapeziusa – promieniujący do skroni. Pojawiające się bóle głowy, szczególnie nasilające po się dłuższym utrzymywaniu wymuszonej pozycji, można śmiało powiązać z nieprawidłową pracą mięśni szyi. Zwykle problem dotyczy osób wykonujących pracę siedzącą ale narażoni są także ci, którzy wykonują czynności w pozycji stojącej z ciągłym pochyleniem głowy w dół. U obydwu tych grup dochodzi do ciągłego statycznego napinania mięśni szyi, co prowadzi do nieprawidłowego odżywienia włókien mięśniowych, upośledzenia ich prawidłowego funkcjonowania – powstają w ten sposób kompleksy sztywności nazywane punktami mięśniowo-powięziowymi. Dodatkowo szyja musi utrzymać ciężar głowy, który w zależności od kąta nachylenia, zwiększa się. Im bardziej patrzymy w dół, tym głowa więcej waży. Przy prawidłowym ustawieniu odcinka szyjnego ciężar głowy waha się w granicach 5-6kg, jeśli jednak pochylamy ją w przód waży coraz więcej – przy zgięciu jej o 60 stopni na odcinek szyjny działa już siłą 22kg. Mięśnie zmęczone takim obciążeniem stają się sztywne i nawet jeśli nie wywołują większych objawów bólowych w obrębie szyi, mogą generować problem w innym miejscu. Jedną z lepszych metod leczenia takich sztywnych kompleksów mięśniowych jest na pewno terapia punktów mięśniowo-powięziowych, którą stosują nasi terapeuci. Za pomocą ucisku odpowiedniego punktu na wybranym mięśniu, można wywołać codziennie objawy pacjenta, które po chwili znikają. Odrębnym zagadnieniem – często powiązanym z mięśniowo pochodnym bólem głowy, w którym także występuje tkliwość mięśni w obrębie głowy i szyi, jest napięciowy ból głowy (NBG). Generuje on tępy, gniotący, obustronny ból, który uciska głowę „jak obręcz”. Chorzy zazwyczaj budzą się z bólem, który narasta w ciągu dnia i stopniowo ustępuje. Współistnieje ze wzmożonym napięciem emocjonalnym, zespołem nerwicowym i zespołem obniżonego nastroju. Występuje u osób nadmiernie ambitnych i wkładających duży wysiłek w realizację życiowych celów. Zwykle wywołany przez przewlekły stres, depresje czy osobowość hipochondryczną. W postaci epizodycznej ból trwa do 15dni w miesiącu i do 180 dni w ciągu roku, z postacią przewlekłą mamy do czynienia gdy objawy występują powyżej 15dni w miesiącu i powyżej 180 dni w roku. Leczenie opiera się głównie na farmakologii, psychoterapii z technikami relaksacyjnymi, technikach rozluźniania mięśni w obrębie głowy i szyi.

Migrena z kolei charakteryzuje się silnym bólem trwającym od 4 do 72 godzin, który powstaje w okolicy czoła i skroni, jest on jednostronny poprzedzony zwykle aurą. Aura to objawy przepowiadające, typowa to ta wzrokowa: występowanie mroczka migoczącego, błysków świetlnych, linii o charakterze zygzaka lub ma cechy ubytków np. ubytek pola widzenia, ciemne plamy. Obejmują połowę pola widzenia poprzedzając ból głowy. Zaburzeniom widzenia często towarzyszą mrowienie i drętwienie twarzy lub ręki – od części dystalnych do proksymalnych, obejmując twarz, wargi, język. Aura jest całkowicie odwracalna, a jej objawy rozwijają się w ciągu kolejnych 5 do kilkunastu minut (zwykle między 5-20minut, ale krócej niż 60min) po czym ustępują. Okres między aurą a bólem głowy jest zwykle krótszy niż 2godziny. Atak migreny w szczytowej fazie może obejmować całą głowę, czasami w zakresie unerwienia II i III gałęzi nerwu trójdzielnego. Napad rozwija się szybko od kilku do kilkunastu minut, apogeum następuje w dwóch pierwszych godzinach. Ból o umiarkowanym natężeniu utrzymuje się przez kilka godzin towarzyszy mu nadwrażliwość na światło i dźwięki. Niestety czasami  ból narasta, jest tętniący, pulsujący, rozpierający, nasila się przy wysiłku. Wtedy pojawiają się też nudności i wymioty, nieostre widzenie, jadłowstręt, bolesne parcie na mocz, stolec, uczucie gorąca/zimna, pocenie się… Zwykle ból zmusza do pozostania w łóżku, ukojenie przynosi zamknięcie się w ciemnym pomieszczeniu bez bodźców świetlnych i dźwiękowych. Migrena trwająca dłużej niż 72 godziny z bólem o znacznym nasileniu, doprowadzająca do odwodnienia i pogorszenia stanu ogólnego chorego, nazywana jest stanem migrenowym i wymaga opieki szpitalnej. Na rozwój stanu migrenowego wpływ ma nadużywanie leków przeciwbólowych. Leczenie opiera się głównie na farmakoterapii i odpowiednim treningu relaksacyjnym. Bardzo ważne jest także uregulowanie trybu życia, zwłaszcza czasu snu i posiłków oraz prowadzenie odpowiedniej aktywności fizycznej.