Profilaktyka zaburzeń w strukturach kręgosłupa

 

Profilaktyka to działania, których celem jest zapobieganie pojawieniu się chorób, jak również jak najszybsze ich wykrycie oraz zmniejszenie następstw ich negatywnego występowania. Zadaniem profilaktyki pierwotnej jest wyrobienie nawyków zdrowego stylu życia, który będzie zapobiegał pojawieniu się chorób. Z kolei profilaktyka wtórna ma na zadanie jak najwcześniejsze wykrycie i leczenie schorzeń a jej celem jest zapobieganie negatywnym efektom choroby a po jej wyleczeniu zapobieganie jej nawrotom. Postęp cywilizacji i lepszy komfort życia negatywnie wpłynęły na aktywność ruchową człowieka. W wyniku wielu udogodnień cywilizacyjnych człowiek coraz mniej się porusza czego negatywnym skutkiem jest powstawanie wielu chorób narządu ruchu, układu oddechowego i krążenia. Zmiana trybu życia z aktywnego na siedzący sprawiły, że pojawiła się potrzeba edukacji ruchowej, której celem jest uświadomienie społeczeństwa jak wielkie znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu ma ruch i prawidłowe wykonywanie czynności dnia codziennego. Zalecane zasady profilaktyki dolegliwości bólowych kręgosłupa to: kontrola a z czasem wyrobienie nawyku przyjmowania prawidłowej postawy ciała podczas wypoczynku jak i wykonywania czynności dnia codziennego, wystrzeganie się sytuacji, w których struktury kręgosłupa będą przeciążane, a więc: unikanie podnoszenia ciężkich  przedmiotów na prostych nogach przy skłonie tułowia w przód, tylko poprzez ugięcie nóg przy wyprostowanym kręgosłupie, wystrzeganie się nagłych  skrętnych ruchów tułowia podczas skłonów tułowia, długo trwałego przebywania w pozycji siedzącej bez przerw na rozruszanie aparatu ruchu, wykonywania pracy przy stanowisku roboczym, bez wcześniejszego dopasowania wysokość odpowiedniej do naszego wzrostu, nieprawidłowego siedzenia, bez wyregulowania oparcia zabezpieczającego nasz odcinek lędźwiowy kręgosłupa, dobór odpowiedniego materaca do spania, którego miękkość zapewni zachowanie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, utrzymanie prawidłowej wagi ciała poprzez systematyczny ruch i prawidłowe odżywianie, systematyczną aktywność ruchową, która pomoże uniknąć zaburzeń w strukturze kręgosłupa i pozwoli utrzymać siłę, rozciągliwość i elastyczność mięśni na prawidłowym poziomie.

   

W celu profilaktyki dolegliwości bólowych kręgosłupa zaleca się następujące formy aktywności ruchowej:

Nordic Walking to forma aktywności ruchowej łącząca marsz z ruchami kończyn górnych przy wykorzystaniu specjalnych kijów. Jest to technika marszu nordyckiego podczas której wykonuję się ruchy zbliżone do tych wykonywanych podczas biegu narciarskiego. Dzięki wykorzystaniu specjalnych kijów podczas marszu pracują mięśnie obręczy barkowej, ramion i tułowia w części górnej. Zaletą chodu z kijami jest angażowanie do ruchu wszystkich dużych grup mięśniowych, poprawa działania układu krążenia i oddechowego. Dzięki chodzeniu o kijach uzyskiwane jest odciążenie dla stawów obwodowych i kręgosłupa. Systematyczny trening Nordic Walking wzmacnia mięśnie, poprawia koordynację nerwowo – mięśniową a także pozwala utrzymać prawidłową masę ciała, która jeżeli jest zbyt duża,  ma wpływ na przyśpieszenie degeneracji stawów międzykręgowych i krążków międzykręgowych. Inne zalety płynące z uprawiania Nordic Walking to kształtowanie sylwetki i wspomaganie korekcji postawy ciała. 

Pływanie, to forma aktywności, łącząca ze sobą walory zdrowotne i rekreacyjne. Jest formą aktywności skierowaną do osób dorosłych, młodzieży i dzieci. Pływać może każda osoba niezależnie od stanu swojego zdrowia i wieku. Zalety wynikające z pływania sprawiają, że każda osoba powinna jak najszybciej nauczyć się pływać i systematycznie uprawiać tą dyscyplinę rekreacji ruchowej. Wpływa bowiem ono korzystnie na wszystkie odchylenia w postawie ciała. U dzieci w wieku rozwojowym poprzez prawidłową pracę stóp w momencie pływania wspomagamy odpowiednie kształtowanie wysklepienia poprzecznego i podłużnego stopy, które jest bardzo ważne podczas poruszania się i w znaczącym stopniu wpływa na prawidłowe funkcjonowanie innych części narządu ruchu. Pływanie poprzez likwidację dystonii mięśniowych i kształtowanie gorsetu mięśniowego pozwala zachować kręgosłup w prawidłowym ułożeniu co zapobiega powstawaniu jego urazom skutkującym w przyszłości występowaniem dolegliwości bólowych. Regularne pływanie przyspiesza procesy przemiany materii przez co zapobiega otyłości. Ponadto wpływa korzystnie na pracę układu krążenia co zapewnia lepsze zaopatrzenie tkanek w tlen, dzięki czemu układ mięśniowy sprawnie funkcjonuje. 

Trening funkcjonalny jako profilaktyka nawrotu dolegliwości bólowych kręgosłupa ma na celu zlikwidowanie przeciążeń oraz wyeliminowanie wzorców ruchowych odpowiedzialnych za powstawanie dolegliwości bólowych. Skupia się na przywrócenie prawidłowego ustawienia miednicy i wyrobienia prawidłowej trajektorii ruchów. Prawidłowe ustawienie miednicy i kręgosłupa możliwe jest dzięki odpowiedniemu balansowi mięśniowemu. Trening skupia się na wzmacnianiu mięśni głębokich stabilizujących kręgosłup. Ruchy w treningu funkcjonalnym mają angażować wiele grup mięśniowych odpowiedzialnych za wykonywanie złożonych ruchów z którymi mamy do czynienia wykonując czynności dnia codziennego. W treningu funkcjonalnym wykonuje się również ćwiczenia mające na celu poprawę czucia głębokiego, które odgrywa ważna rolę podczas określania ruchu i położenia poszczególnych części ciała względem siebie bez kontroli wzrokowej. Dzięki prawidłowemu funkcjonowaniu czucia głębokiego możliwe wykonywanie jest prawidłowych wzorców ruchowych i koordynacja pracy mięśni.