CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW – JEDNA Z NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCYCH CHORÓB UKŁADU RUCHU

 

Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza) to choroba przewlekła i postępująca. Jest procesem wieloczynnikowym, prowadzącym do zachwiania równowagi między procesami niszczenia, a odbudową chrząstki stawowej i warstwy podchrzęstnej kości. W rezultacie choroba obejmuje wszystkie tkanki stawu. Stwierdza się, że choroba zwyrodnieniowa jest najczęstszą przyczyną dolegliwości ze strony układu ruchu. Zwykle ujawnia się w wieku 40-60 lat, a jej występowanie rośnie wraz z wiekiem, aczkolwiek coraz częściej występuje u coraz młodszych osób. Schorzenie to jest problemem cywilizacyjnym i najczęściej występującą chorobą stawów na świecie. Zwyrodnienie może dotyczyć każdego stawu, ale najczęściej obejmuje duże stawy w obrębie kręgosłupa, stawy kolanowe i biodrowe oraz drobne stawy rąk i stóp. Chorobę charakteryzuje przede wszystkim powiększający się ból i postępująca degeneracja stawów.

 

Przyczyny choroby zwyrodnieniowej

Wyróżnia się pierwotną i wtórną postać choroby. Pierwotna choroba zwyrodnieniowa występuje częściej i może być miejscowa i uogólniona. Etiologia nie jest do końca poznana. 

Czynniki ryzyka choroby zwyrodnieniowej o charakterze pierwotnym:

Wiek (wraz z wiekiem rośnie występowanie choroby),

Płeć (częstsze występowanie zmian obserwuje się u kobiet, a przebieg choroby jest w wielu przypadkach cięższy),

Nadwaga (duża masa ciała w istotny sposób wpływa na powstawanie zmian zwyrodnieniowych),

Czynniki genetyczne.

Czynniki ryzyka choroby zwyrodnieniowej o charakterze wtórnym:

Czynniki mechaniczne ( nadmierne przeciążenia, makro i mikrourazy),

Choroby zapalne (np. Reumatoidalne Zapalenie Stawów),

Choroby metaboliczne (np. cukrzyca),

Choroby przewlekłe,

Czynniki etiologiczne (zaburzenia wrodzone lub rozwojowe).

Objawy i przebieg choroby zwyrodnieniowej

W przebiegu choroby zwyrodnieniowej chrząstka stawowa przestaje być gładka i zaczyna pękać. W wyniku tego dochodzi do jej ubytków, a powierzchnia kostna zostaje odsłonięta. Na brzegach powierzchni stawowych powstają wyrośla kostne osteofity.

Charakterystyczne objawy, które wraz z badaniem radiologicznym pozwalają postawić diagnozę:

-ból – w chorobie zwyrodnieniowej stawów ból odczuwany jest zwykle w zajętym stawie lub stawach (niekiedy chory może go poczuć w pachwinie czy w pobliskim stawie np. ból kolana w przypadku zwyrodnienia stawu biodrowego), występuje na początku ruchu (ból startowy np. przy wstawaniu z łóżka, krzesła) oraz w trakcie ruchu i nasila się pod koniec dnia, często występują objawy zapalenia

-sztywność stawów – występuje w dwóch odmianach, jako sztywność poranna, ustępująca w kilka minut po przebudzeniu się oraz sztywność startowa, pojawiająca się w ciągu dnia po okresach bezruchu

-ograniczenie ruchomości – z czasem pogłębiają się problemy związane z ruchomością stawu, coraz trudniej jest np. zgiąć czy wyprostować kolano, im bardziej szwankuje staw, tym bardziej słabną mięśnie wokół, a niesprawność się pogłębia

-trzeszczenia – gdy nierówne powierzchnie stawowe trą o siebie podczas ruchu

-zniekształcenie i poszerzenie obrysów stawu– wynika ze zmiany osi ustawienia stawu, a także powstawania wyrośli kostnych (osteofitów) oraz wysięku.

 

Leczenie choroby zwyrodnieniowej

Do najważniejszych celów leczenia choroby zwyrodnieniowej zalicza się: zmniejszenie bólu, zlikwidowanie uczucia sztywności, utrzymanie zakresu ruchu w stawie, zmniejszenie inwalidztwa, poprawę sprawności fizycznej oraz poprawę jakości życia. 

Leczenie zachowawcze:

-Edukacja pacjenta na temat choroby, jej przebiegu i czynników ryzyka (redukcja masy ciała, prawidłowe odżywianie, profilaktyka urazów, unikanie nadmiernych obciążeń)

-Fizjoterapia: terapia powinna być procesem zindywidualizowanym i uwzględniać potrzeby pacjenta. W skład leczenia rehabilitacyjnego wchodzi szereg zabiegów z różnych dziedzin fizjoterapii. Bardzo ważną rolę odgrywa kinezyterapia, która powinna stanowić podstawową formę leczenia. Jej głównym zadaniem jest uzyskanie maksymalnej poprawy utraconej funkcji. U pacjentów stosuje się przede wszystkim ćwiczenia zwiększające zakres ruchu w stawach, zwiększające siłę mięśniową, ćwiczenia rozciągające, izometryczne, gimnastykę w basenie. Istotne zadanie spełniają również terapia manualna i masaż leczniczy, normalizując napięcie mięśniowe, zmniejszając ból i poprawiając ruchomość chorych stawów. W leczeniu choroby ważne jest również stosowanie elektroterapii jako środka wspomagającego. Wykorzystuje się w tym celu prądy działające przeciwbólowo, pole magnetyczne, terapię ultradźwiękową, krioterapię ogólnoustrojową i miejscową. Pomocne są także zabiegi z działu ciepłolecznictwa, m.in. peloidoterapia, diatermia krótkofalowa, mikrofalowa, Sollux, kąpiele lecznicze (borowinowe, solankowe, siarczkowo-siarkowodorowe, radonowe), masaże podwodne.

Leczenie farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne jest leczeniem objawowym, którego celem jest złagodzenie bólu w stawach, działanie przeciwzapalne oraz próba odzyskania równowagi metabolicznej komórek chrząstki. Stosuje się leki przeciwbólowe, Niesteroidowe leki przeciwzapalne, punkcje dostawowo z lekiem, kwasem hialuronowym, komórkami macierzystymi, żele i maści zawierające NLPZ.

Leczenie operacyjne

Gdy dolegliwości bólowe są bardzo nasilone, proces zwyrodnieniowy zaawansowany, a leczenie zachowawcze nie przynosi efektów stosuje się leczenie operacyjne – endoprotezoplastykę, implantowanie oraz usztywnianie kręgosłupa

Pienińska Uzdrowiskowa Klinika Rehabilitacji i Leczenia Bólu oferuje szeroką gamę zabiegów mających na celu leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów. Proponujemy terapię osoczem bogatopłytkowym, terapię preparatem Genvisc gplus, terapię manualną wykorzystującą różne techniki lecznicze, treningi medyczne prowadzone przez wykwalikowanych Fizjoterapeutów pod kątem jednostki chorobowej. Klinika oferuje również dla osób cierpiących z powodu bólu stawów gimnastykę w basenie, Nordic Walking, okłady borowinowe, kinesiotaping oraz zabiegi fizykoterapeutyczne takie jak głęboka oscylacja, bodyflow, pole magnetyczne, ultradźwięki, laser, lampa Sollux, Q Light, prądy TENS, interferencyjne, diadynamiczne, jonoforezę.